Chiny zwiększają wpływy na Bałkanach — nowy etap współpracy strategicznej z Serbią

Ministerstwo Obrony Chińskiej Republiki Ludowej potwierdziło przeprowadzenie pierwszego wspólnego ćwiczenia wojsk specjalnych z Serbią — operacja nazwana „Peace Guardian‑2025” odbędzie się w prowincji Hebei w północnych Chinach pod koniec lipca 2025 roku . To wydarzenie stanowi przełom w stosunkach Chińsko-serbskich i nowy etap wzmacniania wojskowego wymiaru chińskiej strategii wpływów w Europie.

W kontekście polityki BRI (Jeden Pas, Jedna Droga), Chiny stopniowo uzyskują znaczące pozycje w krajach bałkańskich i w regionie Węgier. Węgry w 2024 roku otrzymały aż 31 % chińskich inwestycji w Europie — głównie projekty związane z produkcją baterii i samochodów EV (CATL i BYD) w Debrecinie i Szegedzie . Premier Viktor Orbán jawi się jako kluczowy partner Pekinu, blokując krytykę Chin na forum UE i wspierając chińskie inicjatywy infrastrukturalne .

Chińsko-serbskie relacje zostały zacieśnione już wcześniej — państwa podpisały strategiczne porozumienia dotyczące budowy infrastruktury, m.in. kolej Belgrad–Budapeszt oraz rozwój portu Pireus jako głównego punktu BRI w Europie argumentum.al. Chińskie obecność w obszarze Bałkanów i ich sukces w projektach infrastrukturalnych sprawia, że kraj ten staje się ważnym hubem handlowym między Azją i Europą.

Wprowadzenie wspólnych ćwiczeń wojskowych z Serbią stanowi jakościowo nowy krok — dotychczas podobne operacje miały charakter humanitarny lub obrony cywilnej (np. z Białorusią), ale dopiero teraz Pekin angażuje się militarnie z państwem kandydującym do UE . To sygnał, że Chiny nie ograniczają się już tylko do dyplomacji i ekonomii, ale również rozwijają komponenty militarno-obronne w Europie.

Chiny łączą instrumentalnie miękką i twardą siłę — dyplomacja, instytuty kultury, inwestycje, preferencyjne kredyty — aby budować swoje deklarowane „niezależne od UE i USA centrum wpływów” w Europie. Jednocześnie wiele krajów UE stawia opór: wprowadza ograniczenia wobec inwestycji chińskich, obawia się łamania standardów przejrzystości, ryzyka zadłużenia i wpływu geopolitycznego .

Dla Polski kluczowe jest monitorowanie chińskich działań w sąsiednim regionie i współpraca z innymi członkami UE w celu utrzymania wspólnej polityki wobec Pekinu. W obliczu rosnącej rosyjskiej i chińskiej aktywności, strategiczne interesy Polski wymagają koordynacji oraz ochrony europejskiej spójności, szczególnie jeżeli pojedyncze kraje bałkańskie będą blokować inicjatywy krytyczne wobec Chin na poziomie UE.

Autor: Franciszek Kozłowski