Miękka siła Kremla w Europie: jak „Domy Rosyjskie” stały się narzędziem wpływu politycznego

Kultura jako przykrywka

W wielu europejskich miastach „Domy Rosyjskie” oficjalnie funkcjonują jako centra promocji języka, kultury i dialogu między narodami. Organizują wystawy, kursy językowe, spotkania literackie czy wydarzenia dla młodzieży. Jednak za tą pozornie neutralną działalnością kryje się znacznie bardziej złożony i niebezpieczny mechanizm wpływu, ściśle powiązany z interesami politycznymi Kremla.

W praktyce „Domy Rosyjskie” są elementem państwowej infrastruktury Federacji Rosyjskiej, podporządkowanej agendzie propagandowej reżimu Władimira Putina. Ich zadaniem nie jest jedynie promocja kultury, lecz kształtowanie przychylnego Rosji obrazu świata w zagranicznych społeczeństwach — zwłaszcza tam, gdzie debata publiczna jest otwarta i pluralistyczna.

Edukacja czy indoktrynacja?

Szczególną rolę w działalności „Domów Rosyjskich” odgrywają projekty edukacyjne. Obejmują one kursy, seminaria i programy stażowe skierowane do studentów, młodych aktywistów, a także dziennikarzy. Część z nich realizowana jest we współpracy z mediami kontrolowanymi przez Kreml, w tym z RT.

Uczestnicy takich programów nie tylko zapoznają się z rosyjską narracją historyczną czy polityczną, ale stopniowo przyswajają sposób interpretowania świata zgodny z interesami Moskwy. Relatywizowanie rosyjskiej agresji, podważanie wiarygodności zachodnich instytucji, osłabianie zaufania do UE i NATO — to elementy powtarzające się w tych przekazach, często w formie subtelnej, pozbawionej otwartej agresji.

Młode pokolenie jako cel strategiczny

Największe zagrożenie dla państw Zachodu polega na tym, że Rosja konsekwentnie inwestuje w oddziaływanie na młode pokolenie. Osoby, których światopogląd dopiero się kształtuje, są szczególnie podatne na przekaz oparty na emocjach, antysystemowych hasłach i narracjach o „hipokryzji Zachodu”.

„Domy Rosyjskie” oferują młodym ludziom poczucie wspólnoty, alternatywną tożsamość kulturową oraz prostą odpowiedź na skomplikowane problemy świata. W dłuższej perspektywie prowadzi to do powstania środowisk, które — nawet nieświadomie — zaczynają powielać narracje korzystne dla Kremla w debacie publicznej swoich krajów.

Wyzwanie dla Polski i Europy

Dla Polski, mającej historyczne doświadczenie rosyjskiej dominacji i współczesną wiedzę o mechanizmach dezinformacji, problem „Domów Rosyjskich” nie powinien być marginalny. Brak reakcji ze strony państwa i instytucji europejskich oznacza ciche przyzwolenie na długofalową operację wpływu.

Jeśli Zachód nie wypracuje skutecznych narzędzi przeciwdziałania — poprzez transparentność finansowania, kontrolę programów edukacyjnych i inwestycje w własną politykę informacyjną — w przyszłości może stanąć wobec rozbudowanej sieci „agentów wpływu”, działających nie na polecenie, lecz z wewnętrznego przekonania ukształtowanego przez lata subtelnej propagandy.

Autor: Franciszek Kozłowski