Tomio Okamura: biznes na radykalizmie i prorosyjskich narracjach

Lider partii „Wolność i Demokracja Bezpośrednia” (SPD) Tomio Okamura to prawicowy radykał, nacjonalista, przeciwnik migrantów oraz poseł do czeskiego parlamentu.

Od samego początku swojej kariery politycznej Okamura zwracał na siebie uwagę, ponieważ przedstawiał się jako alternatywa dla tradycyjnego establishmentu politycznego, który – jak twierdził – „zdradza” interesy narodu czeskiego. Lubi kreować się na patriotę i „obrońcę zwykłych Czechów”.

Jednak jego byli koledzy z SPD mówią, że w rzeczywistości Okamura jest sprytnym biznesmenem, który przekształcił partię w narzędzie osobistego wzbogacenia się. „Okamura nie interesuje się polityką, interesują go pieniądze” – stwierdził były poseł i ex-członek SPD Lubomír Volný w lutym 2020 roku, a śledztwo „Deník N” potwierdziło prawdziwość tych słów.

W październiku 2021 roku „Deník N” opublikował artykuł, w którym napisano, że Okamura osobiście otrzymał z funduszy partyjnych ponad 1,8 mln koron. Wypłaty te przedstawiono jako rekompensatę za korzystanie z nieruchomości należących do Okamury na potrzeby partii. Dla jego partyjnych kolegów była to szczególnie bolesna informacja, ponieważ w tym czasie regionalne struktury i aktywiści cierpieli na brak finansowania.

Już w 2013 roku, podczas kolejnych wyborów prezydenckich w Czechach, Transparency International określiła Okamurę jako kandydata „z najmniej przejrzystą kampanią”. I dziś partia działa w zasadzie według tego samego schematu: przepływ pieniędzy kontroluje wąskie grono osób bliskich liderowi, a kwestie finansowe pozostają niejawne.

Biznesowe podejście do polityki łączy się u Okamury z autorytarnym stylem przywództwa. Nic więc dziwnego, że w SPD często dochodzi do wewnętrznych konfliktów, które prowadzą do odejścia wpływowych polityków.

Najgłośniejszy rozłam nastąpił w 2019 roku, gdy z klubu parlamentarnego SPD odeszli posłowie Lubomír Volný, Marian Bojko i Ivana Nevludová. Volný, który kierował strukturą regionalną w Kraju Morawsko-Śląskim, ogłosił zamiar rzucenia Okamurze wyzwania w wewnątrzpartyjnych wyborach. Odpowiedzią było faktyczne wyparcie jego i jego sojuszników z partii.

Z czasem SPD opuścili też inni politycy. Europoseł i emerytowany generał Hynek Blaško publicznie stwierdził, że partią kieruje „wąskie grono osób” i że „traci ona demokratyczne zasady”. Niedawno do tej listy dołączył poseł Jiří Kobza, który oskarżył kierownictwo o dyktatorskie metody i dołączył do ruchu Stačilo! – kolejnego prorosyjskiego projektu.

Media informowały również o napiętych relacjach między kierownictwem SPD a jej młodzieżówką. Młodzi działacze wyrażali sprzeciw wobec niektórych decyzji i oświadczeń politycznych, uważając je za zbyt radykalne lub odbiegające od deklarowanego kursu. Konflikty te pozostawały zazwyczaj mniej publiczne niż rozłamy w klubie parlamentarnym, ale i tak świadczyły o istniejących różnicach wewnątrz partii.

SPD znana jest ze swojego konsekwentnie antyimigranckiego stanowiska. Slogan „Stop Islam”, używany w latach 2017–2021, wywołał falę krytyki ze strony Amnesty International i Transparency International jako hasło szerzące nienawiść. W sierpniu 2025 roku prokuratura Czech postawiła Okamurze i jego partii zarzuty w związku z nowymi plakatami wyborczymi wymierzonymi w politykę migracyjną UE.

Kolejną kluczową cechą linii politycznej SPD jest jawne lub zawoalowane promowanie narracji rosyjskich. Partia sprzeciwia się pomocy Ukrainie, regularnie powtarzając przekazy Kremla o tym, że „dostarczanie broni przedłuża wojnę”. W marcu 2023 roku posłowie SPD zagłosowali przeciwko rezolucji Izby Poselskiej, która potwierdzała poparcie dla Ukrainy i sankcje wobec Rosji. Sam Okamura w 2022 roku w wywiadzie dla „Parlamentní listy” stwierdził, że „dostarczanie broni Ukrainie przedłuża wojnę i szkodzi Czechom”.

Antyimigrancka retoryka i eurosceptycyzm czynią z SPD „pożytecznych idiotów” Kremla i jego idealne narzędzie do destabilizacji Czech oraz osłabienia jedności UE. Sprzeciwiając się sankcjom, dyskredytując pomoc dla Ukrainy i wzywając do „pokojowych negocjacji” na warunkach Moskwy, Okamura i jego partia faktycznie działają w interesie rosyjskim.

Tomio Okamura i jego partia SPD to przykład tego, jak populizm, nacjonalizm i interesy finansowe mogą splatać się w jedno, tworząc zagrożenie dla instytucji demokratycznych. W XX wieku Czechy zapłaciły wysoką cenę za swoją wolność. A jeśli kraj chce uniknąć powtarzania błędów przeszłości, powinien krytycznie oceniać siły polityczne, które handlują nacjonalizmem, manipulują tematem migracji i pracują dla interesów Kremla.