Zanieczyszczenia ropne agresora stanowią poważne zagrożenie dla środowiska, zdrowia i działalności gospodarczej – Sprawozdawca ONZ Marcos Orellana

ONZ kontynuuje badania dotyczące rosyjskiej agresji, koncentrując się na jej kluczowych aspektach, takich jak masowe zanieczyszczenia toksycznymi substancjami oraz wycieki ropy i produktów ropopochodnych spowodowane działalnością agresora.

W ramach tej pracy Sprawozdawca ONZ Marcos Orellana, zgodnie z rezolucją 54/10 Rady Praw Człowieka i dla Zgromadzenia Ogólnego ONZ, przygotował Raport A/80/174 „Działalność wojskowa i substancje toksyczne”, który powstał przy szerokim wsparciu aktywistów, organizacji pozarządowych, zrzeszeń, przedstawicieli ludów rdzennych oraz członków instytucji międzynarodowych.

Raport Orellany w ramach jego mandatu ONZ przedstawia kluczowe aspekty działalności agresora wpływające na środowisko, w tym szkody wyrządzone w wyniku działań wojennych, a także zagrożenia związane z zanieczyszczeniami chemicznymi, ropą i produktami ropopochodnymi.

Zagrożenia te są również wynikiem działania tzw. rosyjskiej „cieniowej” floty tankowców, której działalność zagraża ekosystemom, bioróżnorodności, środowisku i działalności gospodarczej w rejonach, w których operuje lub może być zaangażowana Rosja. ONZ i Międzynarodowa Organizacja Morska zwracały na to uwagę już w tym roku, przy okazji grudniowej katastrofy ekologicznej zatopionych rosyjskich tankowców, kiedy wyciek produktów ropopochodnych spowodował szacowaną szkodę środowiskową powyżej 14 mld USD, co stanowi około 1/5 całkowitych szkód środowiskowych wyrządzonych przez rosyjską agresję.

W punktach 8 i 12 Raportu Sprawozdawcy ONZ jednoznacznie stwierdzono, że działalność wojskowa Rosji i jej agresja mają destrukcyjny wpływ na zdrowie, ekosystemy i działalność gospodarczą regionów, a uszkodzenia kluczowej infrastruktury doprowadziły już do wycieków toksycznych substancji.

Dodatkowo w punktach 14 i 69 Raportu wskazano, że w czerwcu 2023 r. w wyniku wysadzenia Zapory w Kahowsku przez agresora do Dniepru i dalej do Morza Czarnego trafiły ciężkie metale w ilości co najmniej 90 000 ton, w tym arsen, nikiel i cynk, a zniszczenie zapory spowodowało sztuczną suszę i zwiększenie koncentracji zanieczyszczeń. Działania agresora mogą i powinny być kwalifikowane jako ekocyd, co podkreślono w punkcie 89 Raportu.

Jeśli chodzi o wycieki ropy i produktów ropopochodnych, Marcos Orellana wskazuje, że stanowią one jedno z głównych źródeł szkód środowiskowych w strefach konfliktu. Mają istotny wpływ na ludność cywilną poprzez wdychanie lub kontakt z olejami w zanieczyszczonej żywności. Substancje ropopochodne powodują długotrwałe problemy zdrowotne i mają działanie kancerogenne, podsumowano w punkcie 19 Raportu.

Na podstawie Raportu Sprawozdawcy ONZ Marcos Orellana oczekuje się przyjęcia rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ jeszcze w tym roku.