Sejm za ustawą o współpracy z Prokuraturą Europejską. „To potrzebne rozwiązania. Będą pomagać chronić interesy UE”
Umożliwienie polskiej prokuraturze ścisłej współpracy z Prokuraturą Europejską oraz oddanie Prokuratorowi Krajowemu wyłącznej kompetencji do powoływania i dowoływania dyrektorów w PK i ich zastępców – zakłada przyjęta w czwartek przez Sejm nowelizacja Kpk i ustawy Prawo o prokuraturze.
Za nowelą – Kodeks postępowania karnego oraz ustawy – Prawo o prokuraturze, której projekt przedłożył rząd głosowało 232 posłów, przeciw było 221, jeden się wstrzymał. Wcześniej Sejm odrzucił wnioski m.in. Lewicy i Polski o odrzucenie ustawy.
Nowela, jak wynika z uzasadnienia, była niezbędna w związku z utworzeniem Prokuratury Europejskiej.
Niezbędna jest nowelizacja przepisów Kodeksu postępowania karnego włączająca Prokuraturę Europejską do kręgu podmiotów uprawnionych do funkcjonowania w transgranicznym obrocie prawnym i umożliwiająca polskim prokuraturom i sądom wykonywanie jej wystąpień, jak również wprowadzająca możliwość występowania przez polskie prokuratury i sądy do Prokuratury Europejskiej o zabezpieczenie i przekazanie materiału dowodowego w sprawach objętych jej kompetencją
Zgodnie z polskimi przepisami możliwość korzystania z europejskich instrumentów prawnych – np. europejskiego nakazu aresztowania, europejskiego nakazu dochodzeniowego czy wykonywania środków zapobiegawczych – jest dopuszczona tylko w kontaktach z państwami członkowskimi UE. Natomiast obecnie Kpk nie przewiduje możliwości stosowania instrumentów unijnych w relacjach z organami UE. Dlatego nowelizacja włącza Prokuraturę Europejską „do kręgu podmiotów uprawnionych do funkcjonowania w transgranicznym obrocie prawnym” i ma umożliwić polskim prokuraturom i sądom wykonywanie jej wniosków; wprowadza też możliwość występowania przez polskie prokuratury i sądy do Prokuratury Europejskiej o zabezpieczenie i przekazanie materiału dowodowego w sprawach objętych jej kompetencją.
Ustawa wprowadza także zasadę, że „kontakt między polskimi jednostkami organizacyjnymi prokuratury a Prokuraturą Europejską, w tym wszelka korespondencja, przekazywanie informacji, nakazy, wnioski lub inne wystąpienia kierowane przez polskich prokuratorów do Prokuratury Europejskiej, będą odbywały się za pośrednictwem Prokuratury Krajowej”.
Jednocześnie wprowadza się obowiązek odmowy wykonania żądanej czynności lub udzielenia informacji, jeżeli żądana czynność lub udzielenie informacji byłyby sprzeczne z zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej lub naruszały suwerenność RP
— głosi uzasadnienie.
Prokuratura Europejska prowadzi sprawy przestępstw związanych z nadużyciami finansowymi, korupcją, praniem brudnych pieniędzy i poważnymi transgranicznymi oszustwami na podatku VAT na kwotę powyżej 10 mln euro. Do tej pory do będącej organem Unii Europejskiej Prokuratury Europejskiej przystąpiły 22 kraje UE, zaś nie przystąpiło pięć – Szwecja, Węgry, Polska, Irlandia i Dania.
Ustawa zakłada też, że to Prokurator Krajowy będzie miał wyłączną kompetencję do powoływania i dowoływania dyrektorów w PK i ich zastępców. Właśnie do tego przepisu najbardziej krytycznie odnosili się w toku prac nad nowelą przedstawiciele opozycji.
Jak mówił w lecie podczas prac Arkadiusz Myrcha (KO), prawdziwą przyczyną zmian jest to, że „minister Zbigniew Ziobro wraz ze swoim otoczeniem politycznym chce zrobić wszystko, żeby po zmianie politycznej w Ministerstwie Sprawiedliwości jego następca nie miał żadnej możliwości dokonywania zmian kadrowych w Prokuraturze Krajowej”.
Pozytywnie o projekcie w toku prac wypowiedział się poseł Marek Ast z klubu PiS. Zapowiedział, że jego ugrupowanie opowie się za proponowaną nowelą. Jego zdaniem jest to zmiana potrzebna i konieczna.
Nowelizacja polega na dodaniu w Kpk dodatkowego przepisu, który stworzy podstawę do wzajemnych relacji polskiej prokuratury z europejską w zakresie Europejskiego Nakazu Aresztowania, Europejskiego Nakazu Dochodzeniowego, powoływania zespołów śledczych, wymiany dowodów itd.
— mówił Ast.
Na wątpliwości i zarzuty posłów opozycji odpowiadał wiceszef MS Marcin Warchoł. Jego zdaniem proponowane rozwiązania mają na celu skuteczną walkę z przestępstwami na szkodę interesów finansowych UE i pozwolą na skuteczniejszą realizację zadań.
Są to dobre, potrzebne rozwiązania. Będą one skutecznie pomagać chronić interesy finansowe Unii Europejskiej
— mówił Warchoł.
Wiceminister argumentował też, że już z obecnych przepisów wynika, iż Prokurator Krajowy ma prawo nominować dyrektorów, a Prokurator Generalny nie ma wpływu na konkretne postępowania, a może jedynie wydawać zalecenia.
Zapisy przyjętej nowelizacji Kodeksu postępowania karnego i Prawa o prokuraturze zakładają, że „powołanie i odwołanie dyrektora i zastępcy dyrektora departamentu lub biura PK oraz naczelnika Wydziału Spraw Wewnętrznych, jak również powierzenie pełnienia obowiązków w tym zakresie, należy do wyłącznej kompetencji Prokuratora Krajowego”.
Zgodnie z obowiązującym Prawem o prokuraturze, „Prokuratora Krajowego (…) oraz pozostałych zastępców Prokuratora Generalnego powołuje spośród prokuratorów Prokuratury Krajowej i odwołuje z pełnienia tych funkcji Prezes Rady Ministrów na wniosek Prokuratora Generalnego”.
Prokuratora Krajowego oraz pozostałych zastępców Prokuratora Generalnego powołuje się po uzyskaniu opinii Prezydenta RP, a odwołuje za jego zgodą
— stanowi ustawa.
