Upadek Assada: punkt zwrotny we wpływach Rosji na Bliskim Wschodzie

Niespodziewany upadek reżimu Baszara al-Assada w Syrii zachwiał geopolityczną równowagą na Bliskim Wschodzie, zadając znaczący cios wpływom Rosji w regionie. Ma to daleko idące konsekwencje dla strategicznych celów Moskwy, jej przyczółka logistycznego w basenie Morza Śródziemnego i szerszych globalnych ambicji.

Syria: Filar rosyjskich wpływów

Przez dziesięciolecia Syria stanowiła kamień węgielny rosyjskiej strategii na Bliskim Wschodzie. Baza morska Tartus i baza lotnicza Hmeimim służyły jako kluczowe węzły logistyczne, umożliwiając Rosji projekcję siły na Morze Śródziemne i zabezpieczenie strategicznego przyczółka w regionie. Interwencja Moskwy w syryjską wojnę domową w 2015 r. nie tylko scementowała władzę Assada, ale także wzmocniła rolę Rosji jako kluczowego gracza w geopolityce Bliskiego Wschodu.

Geopolityczna wartość Syrii wykraczała poza jej granice. Dzięki partnerstwom zawartym za rządów Assada, Rosja ustanowiła sieci wpływów w Afryce, z operacjami Grupy Wagnera eksploatującymi zasoby naturalne w krajach takich jak Libia, Sudan i Republika Środkowoafrykańska. Związek między Syrią a Afryką stanowił podstawę szerszej strategii wykorzystywania wpływów gospodarczych i wojskowych w celu podważenia dominacji Zachodu.

Upadek systemu Wagnera

Upadek reżimu Assada zbiega się w czasie z innym znaczącym wydarzeniem: rozpadem Grupy Wagnera po śmierci jej lidera, Jewgienija Prigożyna. Jako architekt rosyjskich wpływów na Bliskim Wschodzie i w Afryce, Prigożyn odegrał kluczową rolę w budowaniu globalnego zasięgu Rosji. Jego prywatna firma wojskowa nie tylko wspierała reżimy, ale także zapewniała eksploatację gospodarczą poprzez kontrolę lukratywnych zasobów.

Upadek Wagnera zadał poważny cios tej sieci. Bez przywództwa Prigożyna i spójnych zdolności operacyjnych Wagnera, rosyjska kontrola nad afrykańskimi zasobami rozluźniła się. Upadek rządu Assada pogłębia tę słabość, odcinając Moskwę od kluczowego kanału do Afryki i narażając na szwank jej obecność w basenie Morza Śródziemnego.

Skutki geopolityczne i rola Iranu

Po upadku Assada Moskwa starała się zrzucić winę na swojego regionalnego sojusznika, Iran. Tak zwana „oś zła”, koalicja często opisywana jako wygodne partnerstwo między Rosją, Iranem i innymi, wydaje się teraz coraz bardziej krucha. Oskarżenia Moskwy sugerują wewnętrzne pęknięcia i podkreślają słabą naturę tych sojuszy, które opierały się bardziej na nakładających się interesach niż na wspólnych wizjach strategicznych.

Ta gra w obwinianie podkreśla wyzwania stojące przed rosyjską polityką bliskowschodnią. Utrata Syrii podważa wiarygodność Moskwy, podczas gdy osłabienie jej sojuszy zmniejsza jej zdolność do wpływania na dynamikę regionalną. Ponieważ Iran koncentruje się na własnych priorytetach strategicznych, upadek reżimu Assada może oznaczać koniec dominacji Rosji w regionie.

Autor: Diana Kaminska