Svante Pääbo z Noblem z medycyny. Odkrycie o „pradawnym przepływie genów”

Medycyna i fizjologia – to dziedziny nauki, których naukowcy są nagradzani na początku Tygodnia Noblowskiego. Nobla z medycyny otrzymał Szwed Svante Pääbo „za odkrycie dotyczące genomów wymarłych homininów i ewolucji człowieka”.

Svante Pääbo to szwedzki biolog, który specjalizuje się w genetyce ewolucyjnej. Odkrył, że nastąpił transfer genów z wymarłych homininów [plemię ssaków z rodziny człowiekowatych – przyp. red.] do Homo sapiens. „Ten pradawny przepływ genów do współczesnych ludzi ma dziś znaczenie fizjologiczne, na przykład wpływa na reakcję naszego układu odpornościowego na infekcje” – podkreślali członkowie komitetu medycznego. 

Tegoroczny laureat nagrody Nobla ustanowił tym samym zupełnie nową dyscyplinę naukową – paleogenomikę. Ujawnia ona różnice genetyczne, które odróżniają wszystkich żyjących ludzi od wymarłych homininów. Nazwisko laureata nagrody Nobla podał Thomas Perlmann, sekretarz komitetu medycznego.

Svante Pääbo z Noblem z medycyny

Dzięki pracy naukowej i badaniom Svantego Pääbo dowiadujemy się więcej na temat tego, co sprawia, że homo sapiens wykształcił się do tak zaawansowanego poziomu. Co sprawia, że jesteśmy istotami społecznymi, zdolnymi żyć w dużych społecznościach. To ma związek z funkcjami mózgu. Jest bardzo dużo powiązań z funkcjami fizjologicznymi

– mówili członkowie komitetu medycznego w uzasadnieniu przyznania Nagrody Nobla.

Thomas Perlmann, sekretarz komitetu medycznego, odpowiadał na pytania dziennikarzy związane również z redakcją nagrodzonego naukowca. – Jest teraz w Lipsku, nie obudziłem go, więc ten element zaskoczenia odpada – zażartował. Sekretarz podkreślił, że laureatowi medycznego Nobla zabrakło słów. – Był zachwycony, sprawiał wrażenie przytłoczonego tą wiadomością. Zapytał, czy może o tym powiedzieć żonie. Odparłem, że „tak, oczywiście” – relacjonował Perlmann.

Tradycyjnie ogłoszenie laureatów z medycyny i fizjologii rozpoczyna Tydzień Noblowski. We wtorek poznamy nazwisko laureata nagrody Nobla z chemii. W czwartek Akademia Szwedzka ogłosi nazwisko laureata literackiej Nagrody Nobla, a w piątek Norweski Komitet Noblowski poinformuje o przyznaniu Pokojowej Nagrody Nobla. W następnym tygodniu w poniedziałek poznamy laureata lub laureatów tzw. ekonomicznego Nobla. To jedyne wyróżnienie, którego w swoim testamencie nie wymienił fundator nagrody Alfred Nobel, szwedzki przemysłowiec i wynalazca dynamitu. Nagrodę przyznaje Centralny Bank Szwecji.

Nobel z medycyny i fizjonomii rozpoczął Tydzień Noblowski

Nagroda nazywana potocznie „Noblem z medycyny” została opisana w testamencie fundatora jako wyróżnienie z „fizjologii lub medycyny”. I tak też jest przyznawana – w jednej z tych dziedzin. Laureata lub laureatów wybiera zgromadzenie profesorów Instytutu Karolinska w Solnie pod Sztokholmem, uniwersytetu medycznego, jednego z największych w Szwecji ośrodków badawczych w dziedzinie nauk biomedycznych.

Pierwszym laureatem Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny został w 1901 roku Niemiec Emil Adolf von Behring za prace nad utworzeniem i zastosowaniem licznych surowic i szczepionek, między innymi przeciwko tężcowi i błonicy. Od tego czasu przyznano w tej dziedzinie 112 Nobli, uhonorowano nią 226 osób, w tym 12 kobiet.

W ubiegłym roku Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny otrzymali David Julius i Ardem Patapoutian za odkrycie receptorów czucia temperatury i dotyku. Wyróżnienie zostało przyznane naukowcom za odkrycia z zakresu fizjologii człowieka, mają one jednak także znaczenie medyczne. Lepsze zrozumienie mechanizmów odpowiedzialnych za ból i czucie pozwala opracować doskonalsze terapie, w tym skuteczniej leczyć przewlekły ból. Nagrody Nobla, zgodnie z wolą fundatora, są przyznawane za wybitne osiągnięcia naukowe – w dziedzinie fizjologii lub medycyny, fizyki, chemii, a także literackie oraz pokojowe – za zasługi dla społeczeństw i ludzkości. Fundusz nagród pochodzi z odsetek od majątku Alfreda Nobla, a zarządza nim Fundacja Nobla. Najmłodsze jest wyróżnienie dla ekonomistów, którego nie ustanowił Nobel, tylko ufundował Bank Szwecji w 1968 roku.

Źródło: gazeta.pl