Trzecia kadencja Xi Jinpinga i kontrowersje podczas zjazdu partii. „Niewykluczone, że będzie rządził dożywotnio”

Xi Jinping, który na trwającym zjeździe Komunistycznej Partii Chin (KPCh) sięga po historyczną trzecią kadencję, dąży do całkowitej kontroli nad Chinami oraz budowy nowego światowego porządku. Przygotowuje ChRL na konfrontację z USA i Zachodem – oceniają eksperci. Część z nich uważa, że Xi będzie rządził dożywotnio. Podczas zjazdu doszło do niespodziewanego wydarzenia – były przywódca kraju, Hu Jintao, został siłą wyprowadzony z ceremonii.

Pozostała formalność

W ostatnich dekadach w chińskiej partii panowała niepisana zasada, że dygnitarze w wieku 68 lat i starsi odchodzili na emeryturę, ustępując miejsca młodszemu pokoleniu. Xi, który ma 69 lat, pozostał jednak w KC. Skład ścisłego kierownictwa KPCh zostanie ogłoszony dopiero w niedzielę. Obserwatorzy nie mają wątpliwości, że Xi uznawany za najpotężniejszego chińskiego przywódcę od czasu Mao Zedonga, zamierza zerwać z mechanizmami sukcesji i pozostać u władzy na trzecią pięcioletnią kadencję, a być może nawet rządzić dożywotnio.

Cel Xi Jinpinga wydaje się jasny. W pełni skonsolidować władzę w partii, by nie było żadnych frakcji, trzymać za twarz społeczeństwo, a następnie zmienić porządek międzynarodowy, w którym pierwszych skrzypiec nie będą grały Stany Zjednoczone

– oceniła dr Justyna Szczudlik z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych (PISM).

W pierwszych latach swoich rządów Xi sprawiał wrażenie utalentowanego przywódcy bliskiego ludziom i ich problemom. Telewizja pokazywała go w tanich jadłodajniach, gdzie sam płacił za posiłki. Wypowiedział otwartą wojnę korupcji i zanieczyszczeniu środowiska. Propaganda określała go mianem „Xi Dada” – „wujek Xi”.

Teraz, gdy Chiny wchodzą w drugą dekadę pod jego rządami, Xi góruje nad krajem jak „srogi komunistyczny monarcha”, nawiązujący do starożytnych dynastii i zdeterminowany, by zapisać się w historii w burzliwym okresie dla świata – ocenił wieloletni korespondent dziennika „New York Times” w Pekinie Chris Buckley.

Ewolucja wizerunku Xi towarzyszyła przemianie Chin w kraj dumny ze swojego autorytaryzmu. Pekin otwarcie odrzuca krytykę Zachodu i coraz głośniej domaga się spełnienia swoich roszczeń. Wypowiedzi Xi zdradzają przekonanie, że zachodnia demokracja chyli się ku upadkowi, a w nowej erze to Chiny będą miały więcej do powiedzenia.

Chce Chin jako globalnego mocarstwa

Dążenie do zmiany porządku i podważenia dominacji USA zbliżyło Xi z Władimirem Putinem. W lutym, krótko przed rosyjską inwazją na Ukrainę, obaj przywódcy wydali wspólne oświadczenie, które niektórzy uznali za manifest na rzecz nowego ładu światowego. W dokumencie zadeklarowano przyjaźń „bez granic” i bez „zakazanych obszarów współpracy”. Według części badaczy Chiny i Rosję łączy nieformalny antyzachodni sojusz.

Celem Xi jest budowa Chin, które będą zdolne do konfrontacji z USA – ocenił szef biura dziennika „Wall Street Journal” w Pekinie Jonathan Cheng. Xi wzmocnił chińską armię, zreorganizował gospodarkę i zacieśnił kontrolę ideologiczną partii nad społeczeństwem.

Xi jasno dał do zrozumienia, że jego nadrzędnym celem jest przywrócenie Chin na pozycję globalnego mocarstwa, równorzędnego z USA, która jego zdaniem im się należy. W efekcie uznał, że konfrontacja z Zachodem jest coraz bardziej prawdopodobna – podał „WSJ”, powołując się na osoby zaznajomione z opiniami przewodniczącego.

W ciągu dekady Xi odrzucał krytykę Zachodu za militaryzację spornego morza Południowochińskiego, rozwijanie wszechobecnego systemu elektronicznej inwigilacji, represje wobec Ujgurów w Sinciangu czy ograniczanie autonomii Hongkongu. Nawołuje do technologicznej samowystarczalności i rozwija środki mogące zmniejszyć wpływ ewentualnych zachodnich sankcji. Modernizuje i rozbudowuje chińską armię. Zaostrzył również retorykę wobec Tajwanu, co wywołuje obawy, że może zechcieć siłą przejąć nad nim kontrolę.

Partia jak zaciśnięta pięść

W kraju Xi znacznie zacieśnił swoją władzę nad aparatem partyjnym i rządem, osłabiając rolę innych dygnitarzy. Według pekińskiego analityka politycznego Wu Qianga obecnie jego pozycja w partii nie jest zagrożona, ale na niższych szczeblach wciąż panuje niepewność. „Jeszcze nie jesteśmy w epoce, w której gospodarka i społeczeństwo są mu całkowicie podporządkowane” – ocenił Wu, cytowany przez „NYT”.

Dr Szczudlik zwróciła uwagę, że w najnowszym przemówieniu Xi wezwał do wzmocnienia partii i zapowiedział dalszą kampanię antykorupcyjną. „Partia ma być jak jedna pięść, by lepiej móc kontrolować społeczeństwo. A dlaczego? Bo Xi obawia się potencjalnej destabilizacji – głównie z wewnątrz. Świadczy o tym powiązane kwestii bezpieczeństwa narodowego z koniecznością stabilności wewnętrznej” – oceniła analityczka PISM.

Według ekspertów na trwającym w Pekinie XX zjeździe KPCh Xi dodatkowo umocni swoją pozycję w partii i kraju. Najprawdopodobniej zerwie z wypracowanym w ostatnich dekadach mechanizmem sukcesji i przedłuży swoją władzę na kolejne pięć lat. „Niewykluczone, że będzie rządził dożywotnio” – oceniają

Siłą wyprowadzili nestora

Pod koniec zjazdu doszło do niespotykanego zdarzenia. Były przywódca kraju Hu Jintao, został wyprowadzony siłą z ceremonii. Póki co nie wiadomo, z jakiego powodu jeden z najbardziej prominentnych chińskich polityków został wyproszony z sali. W internecie znalazło się nagranie ze zdarzenia. Hu przechodząc próbował jeszcze interweniować u Xi, lecz ten pozostał niewzruszony.

Źródło